Dit interview is eerder gepubliceerd in Vakblad Uitvaart, in november 2016
Ria Kuiper (52) is ritueelbegeleider in Enschede onder de naam Afscheid in Balans. Dit jaar werd ze tot Ritueelbegeleider van het Jaar gekozen
Hoe bent u in dit werk terechtgekomen?
“Ongeveer tien jaar geleden liep ik vast in mijn werk. Ik verlangde naar wat anders. En tegelijk kwamen belangrijke gebeurtenissen in mijn leven naar boven. Op mijn zeventiende verloor ik mijn vader, op mijn 34e mijn vriend. Twee verliezen die ik niet goed had verwerkt. Ik kwam erachter dat je je gevoelens niet kunt veranderen, maar dat je ze integreert in je leven. In plaats van bagage worden ze een schatkist. In die periode kreeg ik een passie voor rouwverwerking, en begon ik met de opleiding ‘ritueelbegeleider bij afscheid’ bij Het Moment in Amersfoort. Daarna startte ik mijn eigen bedrijf. Inmiddels heb ik meer dan zevenhonderd uitvaarten begeleid.”
Hoe ziet uw dagelijks werk eruit?
“Mijn werk bestaat globaal uit drie delen. Het eerste is een uitgebreid en persoonlijk gesprek met de nabestaanden waarin ze me het levensverhaal van de overledene vertellen. Dat werk ik vervolgens uit. Dat is het tweede deel. Als derde vertel ik het verhaal tijdens de uitvaart, de woorden van de familie in een mooi geheel. Zevenhonderd van deze verhalen heb ik nu voorgedragen. Er zijn tijden geweest dat ik het zes keer per week deed en alle zes keer wilde ik het weer net zo bijzonder en mooi doen. Dat lukte, maar ging wel ten koste van mezelf. Daarom doe ik er nu één per week, en organiseer ik daarnaast ‘hartverwarmende weekenden’ om bewustzijn rondom rouw en troost te vergroten. Hoe moeten we troosten? Hoe ben je er voor de ander? Dat zijn vragen die me nu bezighouden.”
Waarom bent u goed in wat u doet?
“Mensen zeggen dat ik het talent heb om te verwoorden wat anderen voelen. Dat begint met goed luisteren, ook naar wat mensen niet zeggen. Het is een en al invoelen. Maar ook weten wanneer je moet stoppen. Sommige mensen willen geen laag dieper, ook al zit die er wel. Ze willen dat jij overbrengt wat zij willen zeggen. Een weerspiegeling geven van het leven van hun naaste. Soms kan ik een heel klein stapje dieper gaan, maar daar ben ik altijd heel voorzichtig mee.”
Wat vindt u moeilijk aan uw werk?
“Mijn eigen grenzen bewaken. Bij elke uitvaart leg ik er mijn ziel en zaligheid in, maar je bevindt je in een veld met diepe emoties, en dat krijg je mee. Hoe je sterk en in balans blijft en tegelijk meelevend, dat vind ik moeilijk.”
Wat vindt u het mooist?
“Dat het steeds weer lukt om een verhaal dat aan me verteld wordt, en dat van hier naar daar gaat en weer terug, thuis om te zetten tot een compleet geheel, en bij het voordragen te zien dat het binnenkomt, en dat later ook terug te horen.”
Kijkt u anders naar de dood door dit werk?
“Omgaan met de dood heeft me leren leven. Dankbaar te zijn voor wat je hebt, te genieten van wat er is.”
Bestaan er misverstanden over uw werk?
“Dat iedere ritueelbegeleider hetzelfde doet, terwijl: iedereen heeft zijn eigen manier en dat is juist mooi. Je brengt mee wie je bent. Ik ben heel trots dat ik de titel Ritueelbegeleider van het Jaar kreeg, het betekent dat mijn levensboodschap is gehoord: “Als we niet van elkaar hielden, zouden we niet rouwen”. ‹
auteur: Tirzah Schnater
