Door Pauline Baijer
Als deze editie van Vakblad Uitvaart verschijnt, zijn de eerste zoveelduizend vaccins hopelijk gezet. Op het moment dat ik dit schrijf, zitten we nog volop in de discussies over logistiek, veiligheid en vaccinatiebereidheid. We kijken hoe dan ook terug op een bijzonder jaar, waarin van ons, ondernemers, maar ook van nabestaanden vaak veel werd gevraagd. Hoe vinden we ten tijde van oversterfte en complexe rouw voldoende tijd voor de noodzakelijke nazorg?
Over de nabestaanden van het afgelopen jaar maak ik me zorgen; meer dan ik ooit eerder deed in de slordige twintig jaar die ik nu in de branche werk. Hoe zou het gaan met het tienjarige dochtertje van mijn eerste Covid-slachtoffer, die midden in de volledige lockdown haar vader verloor en thuis met haar eveneens besmette moeder in quarantaine zat? Verlamd door angst dat die hetzelfde lot zou treffen als haar vader. Zonder de afleiding van de school, haar vriendinnetjes, de balletles.
Ik zie het als mijn taak als uitvaartleider wanneer ik bij families kom waar ik gecompliceerde rouw verwacht, daarop te anticiperen. Benoemen dat nabestaanden zich in omstandigheden bevinden die wel eens buitenproportioneel zwaar kunnen zijn, geeft hen vaak het gevoel van ‘gezien worden’ en verlaagt de drempel om hulp te vragen. Nabestaanden wijzen op (professionele) hulpverlening wordt meestal gewaardeerd. Het meisje van tien bracht ik in contact met een kindertherapeut uit ons netwerk, die haar eerst online en later live begeleidde.
Maar ook over de vrouw die een gecompliceerde relatie met haar hoogbejaarde moeder had, maak ik me zorgen. Haar broer deed alle mantelzorgtaken en gaf haar, tot haar verdriet en frustratie, nauwelijks ruimte. Totdat de broer door corona getroffen werd en de zorg moest overgeven. De vrouw kon eindelijk letterlijk en figuurlijk wat dichter bij haar moeder komen, die inmiddels door haar zoon besmet bleek. Op de dag dat de moeder begraven werd, was de inmiddels ook besmette dochter ernstig ziek. Zij kon de uitvaart van haar moeder niet bijwonen, en was zelfs niet in staat de livestream van de uitvaart te volgen.
Zoals na een grote ramp het aantal hulpvragen met betrekking tot PTSS toeneemt, verwacht ik nu een stijging van PCRS (Persisterende Complexe Rouwstoornis). Misschien wel geactualiseerd in Persisterende Covid Rouwstoornis.
Voor ons, uitvaartondernemers, zie ik hier een taak weggelegd. Laten we extra zorg besteden aan de nabestaanden van 2020. Dat is niet eenvoudig. Want het zijn niet alleen de coronamaatregelen die ons daarin beperken. Onze agenda laat in een periode van oversterfte weinig ruimte voor die noodzakelijke extra nazorg. Een lastige afweging, waarin de aandacht voor nabestaanden het wat mij betreft altijd wint. Nazorg is een onderdeel van ons werk dat je niet een beetje kunt doen. Zeker nu niet. Daar maak je tijd voor.
Deze column werd gepubliceerd in Vakblad Uitvaart, februari (2/2021).
Pauline Baijer verleent funeraire diensten en executele.
