Foto: Terebinth
Met 33 deelnemers had de themamiddag over het restaureren van grafmonumenten van Terebinth, stichting voor funerair erfgoed, niet te klagen. Deze vond plaats op zaterdag 26 augustus in samenwerking met de Stichting Behoud en herstel Oude Begraafplaats Purmerend. Nieuwsgierig naar tips om zelf grafmonumenten te restaureren, nieuwsgierig naar het verhaal achter de Oude Begraafplaats in Purmerend of gewoon: als mensen die iets met oude begraafplaatsen hebben. Donateurs en niet-donateurs, uit Purmerend, Huizen, Oostzaan of Texel.
Korstmossen?
Jan Vreeker (grafdelver en steenhouwer van Vreeker Begraafplaatsservice) begon met zijn visie op restauratie: “Ik wil het ‘stenen archief’ zoveel mogelijk laten leven. Schuur de stenen, verf de letters, repareer de scheuren. Want zo kunnen de bezoekers van begraafplaatsen blijven lezen wie er ligt en ieders veiligheid is ermee gediend.”
Zijn boodschap is helder: staande grafstenen die onverwacht omvallen, dekplaten die op tenen (of erger) terechtkomen – dat moeten we voorkomen. Hou natuursteen ook schoon, zodat bezoekers kunnen blijven genieten van de symboliek. Vreeker liet een paar mooie voorbeelden van gevleugelde zandlopers, treurbomen enzovoort zien, die de steenhouwers ooit op de stenen aanbrachten. Vuil en mossen bedekken volgens hem ook de mankementen. “Zon, vocht en vorst laten natuursteen uitzetten en krimpen, er komen grotere scheuren en breuken in. Met alle gevolgen van dien.” De spreker had wat stukken grafsteen meegenomen, zodat iedereen kon voelen en zien wat hij bedoelde.
Sfeer
Na zijn verhaal volgde een levendige discussie met zijn publiek, want gaat dat allemaal niet ten koste van de sfeer van een oude begraafplaats? Vaak blijkt het lastig een goede afweging te maken tussen behoud en de uitstraling van het verleden. Wat wil je precies bereiken? Soms is het ook nuttig te laten zien hoe verval eruitziet, hoe het was vóórdat het opknappen begon.
En wat je doet, hoe doe je dat? Met of zonder staalborstel, alleen met water of wel met een biologisch afbreekbare algicide? De adviezen, van spreker en publiek, waren niet van de lucht: goed naspoelen, eerst een proefstukje, gebruik roestvrijstalen doken tot en met het exacte soort schuurpapier… Brand, steken en spieren, Jahnmortel – alles kwam voorbij. En wat er niet in de zaal werd besproken, kwam in de theepauze en later onderling nog aan de orde.
Rondleiding
Na de pauze vertelden Alex Vallentgoed en Jan Kramer op de Oude Begraafplaats van Purmerend over de geschiedenis van deze prachtige, groene plek middenin de stad. Samen met een aantal vrijwilligers lieten ze zien wat ze in al die jaren hebben bereikt, ook dankzij een goede samenwerking met de gemeente. Een werkgroepslid met ervaring demonstreerde ter plekke hoe je het schilderen van een grafsteen aanpakt. Zo vloog de middag voorbij.
Terebinth denkt na over een plek elders in het land waar we deze middag in een soortgelijk en aangepast jasje kunnen herhalen! Zie ook: https://www.facebook.com/TijdschriftTerebinth/ en www.terebinth.nl.
