Groningen, 1 juni 2018 – De meeste grafstenen belanden na beëindiging van de grafrechten onder het wegdek. Terwijl ze nog goed te hergebruiken zijn en nog vele generaties mee kunnen gaan. Stichting GreenLeave, die zich inzet voor de verduurzaming van de uitvaart, wil daar verandering in brengen. Vandaag lanceert zij het initiatief Circle Stone.
In Nederland worden jaarlijks ruim 19 duizend nieuwe grafstenen geplaatst.
Die wegen gemiddeld zo’n 540 kilo. Ook na crematies kiezen mensen er steeds vaker voor om de urn te begraven, waar weer een grafmonument bij komt kijken. Tegenwoordig gaat het bijna uitsluitend om graniet, afkomstig uit steengroeves in India of China.
Stenen verdwijnen als puin onder het wegdek
Wanneer de periode van grafrust verloopt, meestal na zo’n 10 tot 15 jaar, willen de nabestaanden de steen meestal niet meer hebben. Dan laat de begraafplaatsbeheerder deze afvoeren als puin dat verdwijnt onder het wegdek. “Ontzettend zonde”, aldus Roel Stapper van de Stichting GreenLeave, “want zo’n steen kan in de meeste gevallen nog vele generaties mee gaan. Wanneer deze wordt schoongemaakt, persoonsgegevens worden verwijderd en de steen opnieuw wordt gepolijst ziet deze er weer als nieuw uit. Waarom zouden we dan een nieuwe natuursteen uit Azië winnen en helemaal hier naartoe transporteren?”
Impact van natuursteenwinning op mens en milieu
De winning van natuursteen heeft namelijk een aanzienlijke impact op het milieu. De steen wordt gewonnen uit natuurlijke gebergtes die zich gedurende honderden miljoenen jaren hebben gevormd, wat in veel gevallen leidt tot de vernietiging van (beschermde) natuurgebieden. Daarnaast vergt de winning van natuursteen veel energie en is het belastend voor de biodiversiteit en het milieu. Tot slot wordt de zware natuursteen over een afstand van zo’n 20.000 kilometer per containerschip getransporteerd.
Ook de arbeidsomstandigheden in de steengroeven laten veel te wensen over. De Landelijke India Werkgroep stelde vast dat er sprake is van gevaarlijke werkomstandigheden, van gedwongen arbeid en in sommige gevallen ook van kinderarbeid. Ondanks verschillende initiatieven wordt vooruitgang op dit gebied nog maar mondjesmaat geboekt.
Circle Stone geeft steenhouwers en begraafplaatsen handvatten
“Wij juichen initiatieven voor verbeteringen van de omstandigheden in steengroeven absoluut toe”, aldus Stapper. “Maar laten we om te beginnen zorgvuldig omspringen met de stenen die al gewonnen zijn”. Circle Stone wil steenhouwers en begraafplaatsen stimuleren om grafstenen te hergebruiken. De branche is hier uit zichzelf vaak nog terughoudend in, uit zorg dat de consument een ‘tweedehandsje’ niet zal waarderen. In de praktijk blijkt echter dat veel mensen het juist een mooi idee vinden dat een steen een nieuw leven krijgt. Een aantal steenhouwers en begraafplaatsen heeft al aangegeven hier uit overtuiging aan te gaan meewerken. Door duidelijke informatie en communicatiemateriaal te verstrekken, maakt Circle Stone het voor de steenhouwers en begraafplaatsen makkelijker om de klant te informeren. Bovendien geeft zij op haar website aan klanten een overzicht bij welke partijen zij terecht kunnen voor een Circle Stone. Daarmee wil zij ook de daadwerkelijke vraag naar Circle Stones op gang brengen.
“Technisch is het al prima mogelijk”, aldus Stapper. “Onze rol als GreenLeave is om de mogelijkheden van de duurzame uitvaart breder geaccepteerd te krijgen. Dat doen we door alle partijen in de keten erbij te betrekken. In dit geval de uitvaartverzorger die de klant kan verwijzen naar Circle Stone, de begraafplaatsbeheerder die de vrijgekomen stenen apart houdt, de steenhouwer die ze een nieuw leven geeft en natuurlijk de klant die de uiteindelijke keuze maakt.”
