De Terebinth, tijdschrift voor funeraire cultuur, brengt op 1 maart een themanummer uit dat geheel is gewijd aan burgerslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Dat waren er velen, ook buiten de ruim 100.000 Nederlandse joden die toen het leven verloren. Aanleiding is de herdenking dat het 75 jaar geleden is dat voor Nederland de Tweede Wereldoorlog uitbrak.
Nadat de vrede was getekend richtte de aandacht zich aanvankelijk op de militairen die de overwinning hadden bevochten. Pas enkele decennia later kwamen bij het herdenken ook de burgerslachtoffers in beeld. Daarvan getuigen bijdragen over de verzetsstrijdster Annick van Hardeveld, die vlak voor de bevrijding in de kleine uurtjes van 5 mei 1945 op het Hekelveld in Amsterdam werd doodgeschoten. Hetzelfde zien wij bij de herdenking van het bombardement op Nijmegen, waarvan wordt beschreven wat na 22 februari 1944 met de stoffelijke resten van bijna 800 slachtoffers gebeurde en waar later monumenten en herdenkingsplaatsen kwamen. Ook de oprichting van een monument op De Nieuwe Noorder in Amsterdam, 70 jaar nadat daar ruim tweehonderd doden vielen toen bommenwerpers op weg naar de Fokkerfabrieken voortijdig hun lading lieten vallen, getuigt daarvan.
Ook in Nederland waren concentratiekampen, in Amersfoort, Vught, Westerbork, Ommen en Schoorl, waarbij Vught als enig buitenlands kamp direct onder het SS-kantoor in Berlijn viel. Hier heerste veelal een sadistisch regime waarbij honderden gevangenen de dood vonden. Hieraan is een bijdrage gewijd, evenals aan de uitzonderlijke maatregelen die de gemeente Amsterdam moest nemen om de honderden slachtoffers van de Hongerwinter in 1945 ter aarde te bestellen. De reguliere begrafenisbranche kon die niet verwerken, hout voor kisten was er niet meer, transportmiddelen evenmin.
Een fraaie fotoreportage van ‘gewone’ graven van burgerslachtoffers, verspreid over het land, en een bijdrage over de eerebegraafplaats Bloemendaal completeren het geheel.
Terebinth XXIX (2015-1)
Tijdschrift voor Funeraire Cultuur.
Uitgave van Vereniging De Terebinth,
een onafhankelijke landelijke vereniging voor de funeraire cultuur in Nederland.
ISSN: 1382-5259
