Column: Drie jongens begraven op een Franse berg

Het kleine, ietwat vervallen begraafplaatsje op een kleine berg in de Franse Ardennen herbergt tientallen graven waarvan ik er drie altijd bezoek als ik in de buurt ben. De laatste rustplaatsen
van drie jonge jongens. De eerste is van een 21-jarige Britse soldaat, gesneuveld op 29 juli 1918 tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het graf ziet er nog als nieuw uit, alsof gisteren zijn moeder de steen nog liefkoosde en er bloemen neerlegde. In het tweede graf ligt een Frans jongetje dat op 11 juli 1945 stierf, nog maar vier maanden oud. De steen waarop in het Frans ‘wij treuren om onze lieve zoon’ staat, is verzakt en beschadigd, op het graf zelf liggen kapotte porseleinen rozen,  halfvergane poppetjes en ander kinderspeelgoed. Desondanks doet het graf me elke keer iets, door die tekst, en door het speelgoed.
Bij het laatste graf aan het eind van de begraafplaats, sta ik nog wat langer stil. Nu ook. Hier is de zoon van vrienden begraven. Herbegraven, moet ik zeggen. Ook hij stierf op 29 juli, net als de jonge soldaat. Echter niet in 1918, maar in 1984. Nog maar 13 jaar oud, stak hij met zijn broers een hele drukke weg in Nederlands Limburg over, na het zwemmen. Bij de overkant aangekomen zei hij dat hij iets vergeten was. Voor zijn broers het doorhadden, stak hij nog een keer de straat over. Voor de allerlaatste keer. Hij zag de auto niet die hard aan kwam rijden en
verongelukte.
Zijn ouders namen de uitvaart geheel in eigen hand. De kist werd zelf getimmerd, de buitenkant werd door de broers beschilderd, de kist werd door hen zelf vervoerd naar de begraafplaats in het kleine dorp waar ook de afscheidsceremonie plaats vond. Daar lag het lichaam van zoon- en broerlief vijfentwintig jaar begraven. Zijn ouders kwamen hem heel vaak bezoeken. Tot zij vijf jaar geleden emigreerden naar Frankrijk. Al na een paar maanden begon het gemis. Het voelde gewoon niet goed, hun overleden zoon daar in het verre Nederland helemaal alleen in het graf achterlaten. Zijn broers hadden Limburg ook al jaren verlaten, wie zou er nu regelmatig naar het graf kunnen gaan?
Een jaar later hakten ze de knoop door. Hun benjamin zou een nieuw graf krijgen. Op de dodenakker waar zijn ouders ooit ook begraven willen worden. De Nederlandse ambassade werd ingeschakeld, net als de Maire, de burgemeester van het dorp. Toestemming werd door alle instanties verleend, zoonlief mocht Nederland voorgoed verlaten. Een laissez-passer werd verstrekt, een lijkenpas, waarop de route en de vertrek- en aankomsttijd aangegeven moest worden. De Maire moest bij de begrafenis aanwezig zijn, tot hun spijt, maar regels zijn regels, en dat hun zoon herbegraven mocht worden, dat was belangrijkst.
De ouders haalden hun zoon op. Een spannend moment. Na vijfentwintig jaar was de kist waarin  hij ooit was begraven, vergaan, en zijn resten zaten nu in een kleine, zogenaamde beenderenkist. Helaas leek het in niets op de mooie kist die zij ooit voor hem maakten maar de kist was verzegeld en de Maire wachtte, 400 kilometer verderop. Een nieuwe kist maken ging niet zo snel. En dus gingen ze op pad. In de auto, met op de achterbank, voor het eerst in zoveel jaren, hun zoon. Tot ze uren later bovenop de berg aankwamen, vertelden ze elkaar verhalen over hun bijzondere jongen. Die zo prachtig kon tekenen en in zijn laatste schetsen zijn einde haast leek te voorspellen. De Maire stond zwijgzaam te wachten toen ze stipt op tijd arriveerden. De moeder sprak, de vader hield haar vast. Toen ze zand op het kistje wilde strooien, haperde haar stem. Ook na vijfentwintig jaar is het verdriet om een verloren zoon nog voelbaar. De burgemeester wilde de schep snel van haar overnemen, maar ze herstelde zich en schepte zelf als eerste zand op de kist van haar zoon. Nu, vier jaar later, lijkt het alsof het graf er al achtentwintig jaar ligt. Het past er. Net als zijn ouders die het kleine graf dagelijks even bezoeken.

Column Daan Westerink – Vakblad Uitvaart september 2012
Daan Westerink is journalist en rouwdeskundige.

Door "Accepteren" te klikken gaat u akkoord met het gebruik van alle cookies. Zie onze cookie-policy voor meer informatie.
Door  op "Aangepaste instellingen" te klikken worden alleen nog geanonimiseerde cookies geladen.

i